काय आहे पत्राचोल घोटाळा? त्यामुळे संजय राऊत यांच्यावर अटकेची टांगती तलवार आहे

शिवसेनेचे खासदार संजय राऊत अंमलबजावणी संचालनालयाच्या पथकाने रविवारी (३१ जुलै) सकाळी त्याच्या घरावर छापा टाकला. ईडीचे पथक सकाळी सात वाजता सीआरपीएफ जवानांसह संजय राऊत यांच्या घरी पोहोचले. सकाळी सात वाजल्यापासून एड के.च्या दहा अधिकाऱ्यांनी संजय राऊत यांची चौकशी सुरू केली. दरम्यान, दिल्लीहून ईडीचे अधिकारीही मुंबईत पोहोचले आहेत. वारंवार समन्स बजावूनही चौकशीसाठी हजर न झाल्याने ईडीचे पथक राऊत यांच्या घरी पोहोचले. गोरेगाव, मुंबई येथे पत्राचोल घोटाळा याप्रकरणी ईडीची ही कारवाई करण्यात आली आहे.

प्रत्येक समन्सला हजर न राहण्यामागे संजय राऊत काहीतरी कारण पुढे करत होते. यावेळीही ईडीने समन्स पाठवल्यानंतर संजय राऊत यांनी ७ ऑगस्टपर्यंत चौकशीसाठी हजर राहण्यास असमर्थता दर्शवली होती. त्यामुळे ईडीचे पथक संजय राऊत यांच्या घरी पोहोचले. संजय राऊतला दिल्लीला नेऊन चौकशी होण्याची शक्यता आहे. दरम्यान, पत्रा चाळ घोटाळा प्रकरणी आज संजय राऊत यांना अटक होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. काय आहे हा पत्रा चाळ घोटाळा, ज्यामुळे संजय राऊत अडचणीत? चला जाणून घेऊया.

मुंबईत त्यांना पत्रा चाळ म्हणतात

मुंबईत झोपडपट्टीतील घरे टिन आणि अॅस्बेस्टोसच्या पत्र्यांपासून बनवली जातात. अशा घरांनी बनलेल्या वसाहतींना पत्रा चाळी म्हणतात. चाळ आणि पत्राचळ यातील फरक हा आहे की चाळ म्हणजे पक्क्या खोल्या, सामान्य शौचालये आणि स्नानगृहे. पण पॅट्राचोल ही कथील पानांपासून बनलेली घरे आहेत. या भागात राहणारे लोक आर्थिकदृष्ट्या अत्यंत दुर्बल आहेत. त्यांच्या विकासासाठी सरकार वेळोवेळी योजना आणते. या योजनांतर्गत, बांधकाम व्यावसायिक या घरांच्या रहिवाशांसाठी पक्की घरे बांधतात आणि ती महाराष्ट्र गृहनिर्माण आणि क्षेत्र विकास प्राधिकरण (म्हाडा) सारख्या सरकारी संस्थांना सुपूर्द करतात.

वसाहतींमधील रहिवाशांना इमारती बांधल्यानंतर घरे दिली जातात, तेव्हा उर्वरित जमिनींवर इमारती बांधून बिल्डर आपले फ्लॅट आणि दुकाने बाजारभावाने विकतात. यातून ते खर्च आणि नफा मिळवतात. अशा योजना नीट राबवल्या तर गरिबांना घरे मिळतात, सरकारला निधी उभारण्याची अडचण येत नाही आणि बिल्डरांना मुंबईत करोडो रुपयांच्या मोकळ्या जागा मिळतात.

मुंबईतील गोरेगाव येथील पत्रा चाळ घोटाळा आहे

पत्रा चाळ जमीन घोटाळा सुमारे 1034 कोटी रुपयांचा आहे. मुंबईतील गोरेगाव येथील पत्रा चाळमध्ये म्हाडाची जमीन आहे. ईडीच्या आरोपानुसार प्रवीण राऊत यांच्या गुरु आशिष कन्स्ट्रक्शन कंपनीला ही पत्रा चाळ विकसित करण्याचे काम देण्यात आले होते. मात्र ही जमीन त्यांनी खासगी पक्षांना विकली. पत्रा चाळमध्ये राहणाऱ्या लोकांची फसवणूक करून त्यांना घर न दिल्याचा आरोप प्रवीण राऊत यांच्यावर आहे.

अटींनुसार प्रवीण राऊत यांच्या गुरु आशिष कन्स्ट्रक्शन कंपनीला पत्रा चाळमध्ये तीन हजार फ्लॅट बांधायचे होते. यापैकी ६७२ फ्लॅट्स येथे राहणाऱ्या भाडेकरूला द्यायचे होते आणि उर्वरित फ्लॅट्स म्हाडा आणि बिल्डरमध्ये विभागायचे होते. पण 2010 मध्ये प्रवीण राऊत यांनी गुरू आशिष कन्स्ट्रक्शन्स कंपनीचे 258 टक्के शेअर एचडीआयएलला विकले. त्यानंतर 2011, 2012 आणि 2013 मध्ये जमिनीचे अनेक भाग खासगी विकासक आणि बिल्डर्सना हस्तांतरित करण्यात आले.

प्रवीण राऊत हे संजय राऊत यांचे निकटवर्तीय आहेत

याप्रकरणी कारवाई करत ईडीने प्रवीण राऊतला २ फेब्रुवारीला अटक केली. ईडीच्या सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार प्रवीण राऊत हे संजय राऊत यांच्या जवळचे आहेत. प्रवीण राऊत यांनी त्यांच्या आशिष कन्स्ट्रक्शन्स या कंपनीमार्फत पत्रा चाळ जमीन विकसित करण्यासाठी म्हाडाशी करार केला होता. या चाळीच्या 47 एकर जागेवर सुमारे 627 भाडेकरू आहेत. या सगळ्यासाठी घर बांधून ते म्हाडाला देण्याची अट होती. परंतु 2010 मध्ये या कराराचे उल्लंघन करून प्रवीण राऊत यांनी एचडीआयएल, डीएचएफएफ ग्रुपचे राकेश वाधवान, सारंग वाधवान आणि अन्य संचालकांसोबत जमिनीचा करार केला.

आरोपानुसार, विकास (फ्लोर स्पेस इंडेक्स (एफएसआय)) मधून संपादित करायच्या जमिनीच्या अशा गैरवापरातून 1034 कोटी रुपये जमा करण्यात आले. पत्रा चाळची एक इंचही जमीन विकसित करण्यात आली नाही, तर याच नावावर बँकेकडून 15 कोटींचे कर्जही घेतले आहे.

संजय राऊत यांचा घोटाळ्याशी काय संबंध?

या घोटाळ्यातून कमावलेली सर्व रक्कम प्रवीण राऊतने मित्र आणि नातेवाईकांमध्ये वाटून घेतली. यातील ८३ लाख रुपये प्रवीण राऊत यांच्या पत्नी माधुरी यांच्या खात्यातून संजय राऊत यांच्या पत्नी वर्षा राऊत यांच्या खात्यात गेले. ईडीच्या म्हणण्यानुसार, संजय राऊत यांनी याच रकमेतून दादर, मुंबई येथे फ्लॅट खरेदी केला होता. या प्रकरणी ईडीने वर्षा राऊत यांना नोटीस पाठवली होती. यानंतर वर्षा राऊतने माधुरीच्या खात्यात ५५ लाख रुपये ट्रान्सफर केले. दादरमध्ये फ्लॅट घेण्यासाठी माधुरीकडून कर्ज घेतल्याचे सांगण्यात आले.

यानंतर ईडीने मुंबईला लागून असलेली पालघरची जमीन, दादरमधील फ्लॅट (ज्यामध्ये संजय राऊत राहत होते) आणि संजय राऊत यांच्या अलिबागजवळील किहीममधील आठ भूखंड जप्त केले. या जमिनींची मालकीही प्रवीण राऊत यांच्याकडे आहे. दादरचा फ्लॅट वर्षा राऊत यांच्या नावावर आहे. वर्षा राऊत आणि सपना सुजित पाटकर यांच्या नावावर काही जमिनी आहेत.