महाराष्ट्र राजकीय संकट: सर्वोच्च न्यायालयाच्या अंतरिम आदेशाचा अर्थ, चेंडू कोणाच्या कोर्टात आणि राज्यपाल काय करू शकतात, काय नाही? फक्त ५ गुणांमध्ये सर्व प्रश्नांची उत्तरे द्या

एकनाथ शिंदे (एकनाथ शिंदेया गटातील बंडखोर आमदारांना सर्वोच्च न्यायालयाकडून तूर्तास दिलासा मिळाला आहे. शिंदे गटाने सर्वोच्च न्यायालयात तीन याचिका दाखल केल्या होत्या. पहिल्या याचिकेत शिंदे गटातील 16 आमदारांना उपसभापतींनी अपात्रतेच्या नोटिसा पाठवण्याच्या कारवाईला आव्हान दिले होते. सर्वोच्च न्यायालयाने या प्रकरणाच्या सुनावणीसाठी 11 जुलै ही पुढील तारीख निश्चित केली आहे. सुप्रीम कोर्टाने बंडखोर आमदारांना 12 जुलै संध्याकाळी 5 वाजेपर्यंत उत्तर दाखल करण्याची मुदत वाढवली आहे.

विधानसभेच्या उपसभापतींनी एकनाथ शिंदे गटाच्या १६ आमदारांना अपात्रतेच्या नोटिसा बजावल्या होत्या. या आमदारांकडून आज सायंकाळी 5.30 वाजेपर्यंत उत्तर मागविण्यात आले होते. मात्र शिंदे गटाचे वकील नीरज कौल यांनी नोटीस देऊन नियमांचे उल्लंघन केल्याचे सांगितले. ते म्हणाले की, एमव्हीए सरकार सध्या अल्पमतात आहे, त्यामुळे उपराष्ट्रपतींना असे निर्णय घेण्याचा अधिकार नाही. त्याचवेळी शिंदे गटाने सर्वोच्च न्यायालयात याचिका दाखल करून नोटिशीच्या कारवाईला आव्हान दिले. न्यायालयाने सध्या आमदारांच्या अपात्रतेला स्थगिती दिली आहे. सर्वोच्च न्यायालयाच्या अंतरिम आदेशाचा अर्थ काय आहे ते जाणून घेऊया.

1- सर्वोच्च न्यायालयाच्या अंतरिम आदेशाचा अर्थ काय?

उपसभापतींनी आमदारांच्या अपात्रतेविरुद्ध सुरू केलेल्या कार्यवाहीवर एससीने यथास्थिती कायम ठेवली आहे. अशा स्थितीत बंडखोर आमदारांना दिलासा मिळाला आहे. यासोबतच उपसभापतींकडून त्यांच्या भूमिकेवर सविस्तर उत्तरांसह अधिकृत कागदपत्रे मागविण्यात आली आहेत. तर राज्य आणि केंद्र सरकारला या संपूर्ण प्रकरणावर स्पष्टीकरण देण्यासाठी प्रतिज्ञापत्र देण्यास सांगण्यात आले आहे. अशा परिस्थितीत या आदेशामुळे एकनाथ शिंदे आणि बंडखोर आमदारांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.

२-आता चेंडू राज्यपालांच्या कोर्टात आहे का?

जर कोणताही गट राज्यपालांकडे फ्लोअर टेस्टसाठी गेला तर तो आपला अधिकार वापरण्यास मोकळा आहे.

3-सर्वोच्च न्यायालयाच्या सुनावणीदरम्यान राज्यपाल फ्लोर टेस्टचे निर्देश देऊ शकतात का?

सर्वोच्च न्यायालयाच्या 2016 च्या नबाम राबिया विरुद्ध अरुणाचल प्रदेश नुसार, स्पीकर फ्लोअर टेस्ट घेऊ शकतात. हा निर्णय सध्याच्या परिस्थितीप्रमाणेच आहे.

4-सर्वोच्च न्यायालयात प्रकरण निकाली निघत नाही तोपर्यंत..महाराष्ट्र विधानसभेबाबत राज्यपाल पुढील कार्यवाही करू शकतात का?

राज्यपाल पूर्णपणे पुढील कारवाई करू शकतात. फ्लोअर टेस्ट व्यतिरिक्त, कलम 355 अंतर्गत, राष्ट्रपती या नियमाबाबत केंद्र सरकारला अहवाल पाठवू शकतात. तथापि, असे करण्यामागे एक वैध कारण आहे.

5- एकनाथ शिंदे यांचा गटबाजीचा दावा मान्य करत राज्यपाल उद्धव ठाकरेंना 12 जुलैपूर्वी बहुमत सिद्ध करण्यास सांगू शकतात का?

जर कोणी राज्यपालांसमोर बहुमत असल्याचा दावा करत असेल तर राज्यपाल त्यावर फ्लोअर टेस्ट करण्याचा आदेश देऊ शकतात. तथापि, राज्यपाल कोणत्याही पक्षाला त्यांच्या वतीने फ्लोअर टेस्ट पास करण्यास सांगू शकत नाहीत. अपरिहार्य परिस्थितीत, राज्यपाल मजला चाचणी घेऊ शकतात. अन्यथा यासाठी कोणत्याही पक्षाचा दावा मांडणे आवश्यक आहे.