वैद्यकीय निष्काळजीपणामुळे अल्ट्रासाऊंड सेंटर महागले, ग्राहक आयोगाचे आदेश – १.२५ कोटींची भरपाई द्यावी

राष्ट्रीय ग्राहक विवाद निवारण आयोग (NCDRC) यांनी वैद्यकीय निष्काळजीपणाच्या प्रकरणात ऐतिहासिक निकाल दिला आहे. नागपूरस्थित अल्ट्रासाऊंड स्कॅनिंग आणि इमेजिंग सेंटरला अपंग बालक आणि त्याच्या पालकांना १.२५ कोटी रुपयांची भरपाई देण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. या फर्मला गर्भधारणेदरम्यान चार वेळा चुकीच्या अल्ट्रासाऊंड अहवालासाठी जबाबदार धरण्यात आले आहे, ज्यामुळे जन्मजात विसंगती असलेल्या मुलाचा जन्म झाला. जन्मजात विसंगतींची व्याख्या इंट्रायूटरिन लाइफ दरम्यान होणारी संरचनात्मक विसंगती म्हणून केली जाते.

आयोगाने कबूल केले की ते सुरुवातीच्या दिवसांत समस्येचे निदान करण्यात अयशस्वी झाले होते आणि अल्ट्रासोनोलॉजी सेंटर देखील गर्भपात करण्यास अयशस्वी ठरले होते. नवजात अर्भकाच्या बोटांमध्ये समस्या होती आणि पायात समस्या होती. नागपुरातील क्लिनिक रेडिओलॉजिस्ट डॉ. दिलीप घीक चालवत होते. 17-18 आठवडे गर्भाच्या संरचनात्मक विसंगती शोधण्यात अयशस्वी झाल्याबद्दल रेडिओलॉजिस्ट आणि त्यांच्या दवाखान्यांना जबाबदार धरण्यात आले आहे.

क्लिनिकला सर्व रुपयांची मुदत ठेव करावी लागेल

न्यायमूर्ती आरके अग्रवाल आणि न्यायमूर्ती एसएम कांतीकर यांचा समावेश असलेल्या एनसीडीआरसीच्या दोन सदस्यीय खंडपीठासमोर ही सुनावणी झाली. त्याने क्लिनिकला मुलाच्या कल्याणासाठी भरपाई देण्यास सांगितले आहे जेणेकरून भविष्यात त्याच्यासाठी कृत्रिम अवयव विकत घेता येतील.

“मुलाचे बहुमत होईपर्यंत ही रक्कम कोणत्याही राष्ट्रीयीकृत बँकेत मुदत ठेव (FD) स्वरूपात ठेवली जाईल,” असे आदेशात म्हटले आहे. पालकांना त्यांच्या मुलाची नियमित आरोग्य तपासणी, उपचार आणि कल्याणासाठी FD वर नियतकालिक व्याज मिळू शकते. आयोगाने रेडिओलॉजिस्ट आणि क्लिनिकला कायदेशीर खर्चापोटी एक लाख रुपये देण्याचे निर्देशही दिले.

मुलाच्या पालकांनी आरोप केले होते

आयोगाच्या आदेशानुसार, ऑक्टोबर 2006 मध्ये, गर्भवती महिलेने स्त्रीरोग आणि प्रसूती तज्ज्ञांचा सल्ला घेतला. पुढच्या महिन्यात, डॉक्टरांनी महिलेला ओटीपोटाच्या अल्ट्रासोनोग्राफी (USG) साठी इमेजिंग पॉईंटवर संदर्भित केले. यूएसजीमध्ये मुलाला सामान्य घोषित करण्यात आले. अल्ट्रासाऊंड स्कॅनिंग सेंटरकडून आणखी तीन अल्ट्रासाऊंड करण्यात आले. सर्व USG अहवालांमध्ये “गर्भाच्या डोक्याच्या ओटीपोटात आणि मणक्यामध्ये कोणतीही स्पष्ट जन्मजात विसंगती आढळली नाही” असा दावा केला आहे, परंतु जेव्हा स्त्रीरोगतज्ञाने बाळाची सिझेरियनद्वारे प्रसूती केली, तेव्हा आईला “गंभीरपणे विकृत नवजात शिशु” दिसला आणि सर्वांनाच धक्का बसला.

हे सर्व रेडिओलॉजिस्टने निष्काळजीपणे अल्ट्रासाऊंड केले होते, असा आरोप मुलाच्या पालकांनी केला होता. त्यांनी आरोप केला की गर्भधारणेच्या 12-14 आठवड्यांमध्ये विसंगती शोधणे शक्य होते, परंतु रेडिओलॉजिस्ट दुसऱ्या, तिसऱ्या आणि चौथ्या USGs दरम्यान विसंगती शोधण्यात अयशस्वी ठरले.